Pendrecht - straatnamen

straatnamen in Pendrecht

De gemeenteraad van Rotterdam neemt op 21 december 1954 het besluit om de straten in Pendrecht te vernoemen naar plaatsen die tijdens de watersnood van 1953 geheel of gedeeltelijk onder water hebben gestaan omdat 1953 het jaar is waarin de bouw van Pendrecht is begonnen. De Slinge en de Oldegaarde vormen hierop een uitzondering: deze straten zijn vanuit Zuidwijk doorgetrokken naar Pendrecht.

De Slinge is genoemd naar een beek in de Achterhoek (Gelderland). Eigenlijk twee beken want er is een Groenlose Slinge en een Aaltense Slinge. Voor de herkomst van de naam Oldegaarde moeten we naar Drente. Vlakbij het plaatsje Dwingeloo (bekend door de radiotelescoop) ligt de havezate Oldengaerde, een statig landhuis uit 1420 dat in 1717 is verbouwd tot zijn huidige vorm. Om de straatnaam "modern" te laten klinken werd dit verbasterd tot Oldegaarde.

Enkele straatnamen zijn in de loop der jaren verdwenen: het Elkerzeepad en het Wissekerkepad (foto, het pad is nu naamloos). Er zijn ook enkele nieuwe namen gekomen die qua naamgeving zijn ingepast in de bestaande straten.

De Nieuw-Vossemeerweg liep oorspronkelijk vanaf de Wagenbergstraat tot aan de Rilland-Bathstraat. Met de bouw van Valckensteyn werd de weg abrupt in twee stukken verdeeld. Het gedeelte ten westen van Valckensteyn behield zijn oude naam maar het andere deel kreeg op 8 november 1968 de naam Raamsdonkweg. Het is niet voor het eerst dat er in Rotterdam een straat naar dit dorp is vernoemd: in het (in 1965 afgebroken) Brabantse Dorp lag de Raamsdonkstraat.

De Hansweertstraat ligt ten zuiden van de voormalige havenspoorlijn en verbindt de Krabbendijkestraat met de Dorpslaan. Deze straat heette aanvankelijk eveneens Krabbendijkestraat, maar na de verlenging van deze straat tot aan de Charloisse Lagedijk werd op 6 juni 1972 de naam veranderd.

Het plein voor de Zuiderkroon heet Vlissingenplein; deze naam is officieel vastgesteld op 13 maart 2001 maar de straatnaamborden kwamen pas twee jaar later toen de woningen in de Zuiderkroon werden opgeleverd. Aardig detail: op de plaats van het Vlissingenplein stond vroeger de Bestevaertschool, genoemd naar de bijnaam van de in Vlissingen geboren zeeheld Michiel de Ruyter.

De hoofdweg van Pendrecht, Slinge, heette vroeger De Slinge. Ook het winkelcentrum Zijpe had een lidwoord voor zijn naam. De Slinge ligt ongeveer op de plaats van de oude Korperweg. Ten westen van de wijk is nog een klein restant, het huidige Korperpad.

Hoewel het geen officiële straatnamen zijn noem ik toch het Annemarie Commijsplein en het Nancy Hartmanplein. Deze pleinen liggen aan de voorzijde resp. achterzijde van basisschool Over De Slinge aan de Krabbendijkestraat. Dit schoolplein heeft de publieksprijs van de Groeibriljanten gewonnen; als eerbetoon aan de initiatiefneemsters werden tijdens de opening op 25 augustus 2004 de straatnaamborden onthuld. Op de foto tonen Annemarie en Nancy vol trots de borden van de naar hen vernoemde pleinen.

Op 30 juni 2010 ging Bert Opdam, directeur van De Hoeksteen, na 40 jaar in het onderwijs te hebben gewerkt met de VUT. Het schoolplein draagt sindsdien de officieuze naam Meester Opdamplein.

Als bijzonderheid noem ik nog de oude Dorpslaan die de wijk van noord naar zuid doorsneed. Langzaam maar zeker verdwenen de laatste oude huisjes en uiteindelijk ook de straat zelf. In Pendrecht zelf is niets meer van deze weg terug te vinden. Ten zuiden van de voormalige havenspoorlijn ligt nog een klein stukje dat door de metrobaan abrupt in tweeën is gedeeld, het zuidelijke deel heet sinds 6 juni 1972 Dorpshof. Door de aanleg van het Zuidelijke Randpark is er al veel van de oude bebouwing verdwenen. De Dorpslaan was vroeger de verbinding van Pendrecht met de Charloisse Lagedijk. Na de aanleg van de metrolijn naar Hoogvliet werd deze functie overgenomen door de (verlengde) Krabbendijkestraat.

In 2004 werd de oude havenspoorlijn buiten dienst gesteld en is de route verlegd langs de A15. Op het vrijgekomen tracé is een fietspad aangelegd waarvoor de gemeenteraad op 23 juni 2009 de naam Havenspoorpad heeft vastgesteld.

In De Tuin op het Zuiden (het herstructureringsgebied in Pendrecht Zuid) was in de Ossenissebuurt een nieuw voetpad geprojecteerd. Oorspronkelijk zou dit het Fijnaartpad worden maar dat leek mij niet handig: er is al een pad met die naam en er komt geen fysieke verbinding tussen de twee delen. Bovendien sluit de naam niet goed aan bij de overige straten in de directe omgeving. Tijdens een bijeenkomst over de voortgang van de herstructurering op 20 oktober 2008 bracht ik dit ter sprake en Nico Ros, programmamanager bij Woonstad Rotterdam, sprak toen de legendarische woorden Nou, verzin jij dan eens een betere naam! Ik dacht eerst dat het een grapje was...

Nadat ik in een atlas de kaart van Zeeland had geraadpleegd was ik er al heel snel uit. Ik heb de naam Ovezandepad voorgesteld, dit is een plaatsje op Zuid-Beveland waar de wederopbouwarchitect Ernest Groosman is geboren. Het nieuwe voetpad zal vele keren de plekken kruisen waar de door Groosman ontworpen portiekflats hebben gestaan zodat de straatnaam indirect naar de architect verwijst, verder zijn de omliggende straten eveneens vernoemd naar plaatsen op Zuid-Beveland. De deelgemeente Charlois heeft mijn voorstel overgenomen en op 27 oktober 2009 heeft de gemeente Rotterdam de naam officieel goedgekeurd. Op de foto rechts is het eerste deel van het pad te zien, de huizen hebben ook als adres het Ovezandepad.

Op 20 januari 2011 zijn de straatnaamborden geplaatst en ik heb voorgesteld om het eerste stukje van het Ovezandepad officieel op te leveren. Dat is gebeurd op 19 april 2011 en daarbij was ook een nazaat van Ernest Groosman aanwezig die ik via het architectenbureau Groosman Partners had opgespoord en heel enthousiast reageerde op mijn plan. Na korte toespraken van Dennis Lausberg (regiodirecteur van Woonstad Rotterdam), Marcel Groosman (zoon van architect Ernest Groosman) en Ed Goverde (voorzitter van de deelgemeente Charlois) heb ik samen met hen het Ovezandepad feestelijk opgeleverd door een confettikanon af te schieten.

In de daaropvolgende jaren werd het Ovezandepad steeds een stukje langer naarmate de nieuwbouw vorderde, begin september 2016 is het laatste stukje aangelegd en is het Ovezandepad over de volle lengte beloopbaar. De laatste Groosmanflat is in 2013 gesloopt maar het Ovezandepad is een blijvende herinnering aan de architect van deze woningen die door oud-bewoners nog altijd worden geroemd vanwege de praktische indeling, de ruime badcel en de diepe kast aan het einde van de gang.

Op 25 maart 2015 heeft de wijk officieel nog een nieuwe straatnaam gekregen, het Oude-Tongepad. Het pad is vernoemd naar het dorp dat tijdens de watersnood de meeste slachtoffers kende (305) en vormt de westelijke afscheiding van De Tuin op het Zuiden. In feite bestond het in noord-zuidrichting lopende pad al, het loopt vanaf de Sliedrechtstraat langs achtereenvolgens de zijkant van de huisnummers 230 en 232, het vroegere speelplein achter de Yersekestraat en de achtertuinen van de woningen Biezelingeplein 10-18. De straatnaamborden zijn op 23 december 2016 aangebracht, de huizen waren toen al enkele maanden bewoond.

De straatnaamborden hebben in de loop der tijd verschillende uitvoeringen gekend. Ten tijde van de bouw van Pendrecht waren het smalle donkerblauwe borden waarop de straatnamen geheel in hoofdletters stonden. Onder ieder straatnaambord zat nog een apart bordje met het wijknummer, later stonden zowel de straatnaam als het wijknummer op één bord. Rotterdam kende namelijk een indeling in stadsdelen die met een nummer werden aangeduid. Volgens dit systeem was Pendrecht samen met Zuidwijk en de Wielewaal bekend als wijk 23. Wie post naar Pendrecht verstuurde vermeldde als woonplaats "Rotterdam-23".

Na de invoering van de postcode in 1978 hadden de gemeentelijke wijknummers geen betekenis meer en verdwenen de bordjes met wijk 23 geleidelijk uit het straatbeeld. Aan het getal van de postcode (3086 voor Pendrecht) kan men zien in welke plaats en wijk een straat ligt.

straatnaambord (oud model) met wijknummerbordje

De huidige straatnaamborden zijn nog steeds blauw maar lichter van kleur. Groot voordeel is dat ze reflecterend zijn zodat ook 's avonds de namen zonder moeite gelezen kunnen worden. Opvallend is verder het gewijzigde gebruik van hoofdletters en kleine letters.

Bij het vervangen van de borden ging het een paar keer mis. Toen in de Krabbendijkestraat de nieuwe borden verschenen stond er op één bord Krabbedijkestraat (dus zonder n). Later werd er in dezelfde straat nog een keer een spelfout gemaakt en heette de straat opeens Krabbendijksestraat...

De reflecterende borden zijn nu in heel Pendrecht aangebracht maar wie zijn ogen de kost geeft zal hier en daar nog een oud bord tegenkomen, bijvoorbeeld aan de Tiengemetensingel. Zelfs de bordjes met het wijknummer zijn op een enkele plaats nog niet verwijderd. Voor zover mij bekend is er in Pendrecht nog maar één plek waar het oude model straatnaambord in combinatie met een wijknummerbordje te zien is en wel op Plein 1953, boven de viswinkel. Aan het Westerschouwenpad is een nieuw straatnaambord geplaatst maar het grotendeels verroeste wijknummerbordje is blijven zitten.

In de tabel hieronder staan alle Pendrechtse straatnamen, met verklaring. Namen van straten die officieel niet meer bestaan of niet herkenbaar zijn omdat de borden ontbreken zijn cursief weergegeven. De buurten zijn als volgt afgekort: Z = Zierikzeebuurt, H = Herkingenbuurt, T = Tiengemetenbuurt, O = Ossenissebuurt, c = centrum. Klik hier om een plattegrond van Pendrecht te zien.

naam	vernoemd naar	ligging	buurt
Abbenbroekweg	dorp op Voorne-Putten	Ooltgensplaatweg - Burghsluissingel	T
Baarlandhof	dorp op Zuid-Beveland	Slinge (tegenover Sommelsdijkstraat)	c
Battenoordhof	dorp op Goeree-Overflakkee	Oldegaarde - Herkingenstraat	H
Biezelingeplein	dorp op Zuid-Beveland	Ossenisseweg / Yersekestraat	O
Bruinissestraat	dorp op Schouwen-Duiveland	Oldegaarde - Kerkwervesingel	Z
Burghsluissingel	dorp op Schouwen-Duiveland	Sliedrechtstraat - Nieuw-Vossemeerweg	O
Den Bommelhof	dorp op Goeree-Overflakkee	Oldegaarde - Herkingenstraat	H
Dinteloordstraat	dorp in Noord-Brabant	Sliedrechtstraat - Abbenbroekweg	T
Dirkslandhof	dorp op Goeree-Overflakkee	Slinge - Tiengemetensingel	T
Dirkslandstraat	dorp op Goeree-Overflakkee	Oldegaarde - Slinge	H
Dreischorstraat	dorp op Schouwen-Duiveland	nabij Oldegaarde - Slinge	Z
Elkerzeepad	dorp op Schouwen-Duiveland	Schuddebeursstraat - Serooskerkestraat	Z
Ellemeethof	dorp op Schouwen-Duiveland	Oldegaarde - Noordwellestraat	Z
Ellewoutsdijkstraat	dorp op Zuid-Beveland	Sliedrechtstraat - Nieuw-Vossemeerweg	O
Fijnaartpad	dorp in Noord-Brabant	Wagenbergstraat - Dinteloordstraat	T
Geertruidenbergstraat	stad in Noord-Brabant	Sliedrechtstraat - Raamsdonkweg	T
Halsterenstraat	dorp in Noord-Brabant	Ooltgensplaatweg - Melissantstraat	T
Hansweertstraat	dorp op Zuid-Beveland	Krabbendijkestraat - Dorpslaan	O
Herkingenstraat	dorp op Goeree-Overflakkee	nabij Stellendamstraat - Kerkwervesingel	H
Hontenissestraat	dorp in Zeeuws-Vlaanderen	Wemeldingestraat - Nieuw-Vossemeerweg	O
Kamperlandsingel	dorp op Noord-Beveland	Stavenissestraat - Yersekestraat	O
Kerkwervesingel	dorp op Schouwen-Duiveland	Oldegaarde - Slinge	Z
Kloosterzandestraat	dorp in Zeeuws-Vlaanderen	Krabbendijkestraat - Kruiningenstraat	O
Kortgenestraat	dorp op Noord-Beveland	Stavenissestraat - Kamperlandsingel	O
Krabbendijkehof	dorp op Zuid-Beveland	Krabbendijkestraat (schuin tegenover Tholenstraat)	c
Krabbendijkestraat	dorp op Zuid-Beveland	Slinge - Charloisse Lagedijk	O,c
Kruiningenstraat	dorp op Zuid-Beveland	Wemeldingestraat - Nieuw-Vossemeerweg	O
Melissantstraat	dorp op Goeree-Overflakkee	Herkingenstraat - Raamsdonkweg	H,T
Middelharnishof	stad op Goeree-Overflakkee	Middelharnisstraat (tegenover Tiengemetensingel)	c
Middelharnisstraat	stad op Goeree-Overflakkee	Herkingenstraat - Raamsdonkweg	H,T
Nieuw-Vossemeerweg	dorp in Noord-Brabant	Burghsluissingel - Rilland Bathstraat	O
Noordgouwepad	dorp op Schouwen-Duiveland	Bruinissestraat - Oosterlandstraat	Z
Noordwellestraat	dorp op Schouwen-Duiveland	Bruinissestraat - Zierikzeestraat	Z
Ooltgensplaathof	dorp op Goeree-Overflakkee	Slinge (tegenover Ooltgensplaatweg)	H
Ooltgensplaatweg	dorp op Goeree-Overflakkee	Slinge - Abbenbroekweg	T
Oosterlandstraat	dorp op Schouwen-Duiveland	Slinge (tegenover Plein 1953)	Z
Ossenisseweg	dorp in Zeeuws-Vlaanderen	Burghsluissingel - Biezelingeplein	O
Oude-Tongepad	dorp op Goeree-Overflakkee	Sliedrechtstraat - achterkant Biezelingeplein	O
Ouwerkerkpad	dorp op Schouwen-Duiveland	Bruinissestraat - Oosterlandstraat	Z
Ovezandepad	dorp op Zuid-Beveland 1)	Ellewoutsdijkstraat - Oude-Tongepad	O
Papendrechtstraat	dorp in Zuid-Holland	Melissantstraat - Middelharnisstraat	T
Plein 1953	het jaar van de watersnood	Slinge (tegenover Kerkwervesingel)	c
Raamsdonkweg	dorp in Noord-Brabant	Wagenbergstraat - Middelharnisstraat	T
Rilland Bathstraat	dorp op Zuid-Beveland	Wemeldingestraat - Nieuw-Vossemeerweg	O
Schuddebeursstraat	dorp op Schouwen-Duiveland	Noordwellestraat - Slinge	Z
Serooskerkestraat	dorp op Schouwen-Duiveland	Schuddebeursstraat - Dreischorstraat	Z
Sint-Annalandstraat	dorp op Tholen	Stavenissestraat - Tholenstraat	O
Sint-Maartensdijkstraat	dorp op Tholen	Slinge - Tholenstraat	O
Sliedrechtstraat	dorp in Zuid-Holland	Zuiderparkweg - nabij Wissekerkestraat	T,O
Sommelsdijkstraat	dorp op Goeree-Overflakkee	Oldegaarde - Slinge	H
Stavenissestraat	dorp op Tholen	Slinge - Nieuw-Vossemeerweg	O
Stellendamhof	dorp op Goeree-Overflakkee	Slinge - Tiengemetensingel	T
Stellendamstraat	dorp op Goeree-Overflakkee	Oldegaarde - Slinge	H
Tholenstraat	stad op het gelijknamige eiland	Krabbendijkestraat - Stavenissestraat	O
Tiengemetenhof	eiland in het Haringvliet	Middelharnisstraat (tegenover Tiengemetensingel)	c
Tiengemetensingel	eiland in het Haringvliet	Ooltgensplaatweg - Middelharnisstraat	T
Vlissingenplein	stad op Walcheren 2)	Sliedrechtstraat (tegenover Dinteloordstraat)	c
Wagenbergstraat	dorp in Noord-Brabant	Sliedrechtstraat - Raamsdonkweg	T
Wemeldingestraat	dorp op Zuid-Beveland	Kruiningenstraat - Yersekestraat	O
Westerschouwenpad	dorp op Schouwen-Duiveland 3)	Kerkwervesingel - Bruinissestraat	Z
Wissekerkepad	dorp op Zuid-Beveland	Kortgenestraat - Kamperlandsingel	O
Wissekerkestraat	dorp op Zuid-Beveland	Sliedrechtstraat (nabij Yersekestraat)	O
Yersekestraat	dorp op Zuid-Beveland 4)	Kamperlandsingel - Biezelingeplein	O
Zierikzeestraat	stad op Schouwen-Duiveland	Oldegaarde - Slinge	Z
Zijpe	dorp op Schouwen-Duiveland	Schuddebeursstraat - Zierikzeestraat	Z

1) Ovezande is de geboorteplaats van architect Ernest Groosman, het pad kruist de plekken waar de door hem ontworpen flats hebben gestaan. Oorspronkelijk zou dit pad de (al in Pendrecht bestaande) naam Fijnaartpad krijgen maar op mijn voorstel is het Ovezandepad geworden. Het pad is in fasen aangelegd tussen 2010 en 2016.

2) Vlissingen is de geboorteplaats van zeeheld Michiel de Ruyter die als bijnaam Bestevaer had, op de plaats van het Vlissingenplein stond vroeger de Bestevaertschool.

3) De naam Westerschouwenpad is fout geschreven, het dorp heet namelijk Westenschouwen. Ik heb dit in 2010 onder de aandacht van de Straatnamencommissie gebracht maar deze zag geen aanleiding om de naam te veranderen.

4) Heette oorspronkelijk Iersekestraat, op 1 maart 1961 is de foutief geschreven naam gecorrigeerd.